Rouw
Het was dan ook niet zo maar een onderzoek. De stellingen in deze enquête waren namelijk hoofdzakelijk toegespitst op het gebruik van de "deepfakemethode" in rouwtherapie. Deze nieuwe , toch wel enigszins omstreden techniek, wordt naar het schijnt, regelmatig ingezet bij complexe situaties. Nu is rouwen, mijn inziens sowieso al een complex gebeuren, maar in dit geval moet je denken, aan mensen, die langer dan gemiddeld in zeer diepe rouw verkeren. De onderzoekers gaven daarbij aan, dat er natuurlijk geen tijdklok naast je staat, als je een verlies te verwerken hebt. Maar dat zoals iedereen wel weet, er over het algemeen fases zijn, die je in een rouwproces doorloopt. Wanneer mensen "blijven hangen" in één van deze fases en psychologen hen niet meer verder kunnen helpen, dan kan het gebruik van deepfake een oplossing zijn. Met name voor nabestaanden die het niet lukt om hun verdriet een plek te geven, omdat hun geliefde bijvoorbeeld heel plotseling uit het leven is weggerukt door een ongeluk of op een geweldadige manier om het leven is gebracht kan deepfake helpend zijn. Er zijn genoeg situaties te bedenken waarbij het verdriet zo groot en overweldigend is, dat achterblijvers niet kunnen of willen loslaten. Gelijkertijd is daarmee dan ook de pauzeknop van hun eigen leven ingedrukt.
Terug naar mijn vragenlijst. Wat had het overlijden van mijn dierbare met mij gedaan? Ik vulde de vragen in en dacht aan mijn oudste broer. Had ik, als het had gekund, gebruik willen maken van de eerder genoemde deep fake methode? Ik probeerde me het voor te stellen. Dat mijn broer die al 10 jaar dood is, me ineens toe zou spreken vanaf een scherm. Een beetje alsof 'ie vanuit een ander universum contact met me had gezocht, zoiets. Ik vond 't idee onwerkelijk, en ook wel een beetje spooky. Toch is uit meerdere onderzoeken gebleken dat het mensen echt schijnt te kunnen helpen. Ondanks dat men weet, dat het de stem van een acteur is die de overledene tot "leven" laat komen, dan nog wordt zo'n gesprek als troostend ervaren. Ik begreep dat het gesprek ook vaak gestuurd wordt richting" laat me los, het is oké, dat je verder gaat" of iets van die strekking.
Ik vulde een "nee" in bij de vraag of ik "een ontmoeting" had gewild. Tegelijkertijd betrapte ik mezelf er op dat ik er alles voor zou geven om nog een gesprekje met mijn grote broer te kunnen hebben.
De lijst bestond trouwens alleen maar uit gesloten vragen. Je kent het wel, een "misschien" kwam er niet aan te pas. Dus voor twijfel was geen plaats.
In de laatste maanden van zijn leven had ik een intens contact met mijn broer. Niet dat we grootse dingen bespraken of nog iets uit te spreken hadden naar elkaar. We hielden elkaar gezelschap. Ik vergezelde hem zijn reservetijd, in de momenten voor zijn naderende dood, hij vergezelde mij, in mijn tijd van loslaten en acceptatie. We hebben ontzettend veel gelachen, omdat alles zo absurd was in deze periode en wij een raar soort van galgenhumor deelden. Het was alsof we in een toneelstuk zaten, waarbij het voor hem niet goed zou aflopen. Juist daarom werd ik door hem regelmatig getrakteerd op droge humor en zijn onverwachte foute grappen. Met name als mensen in de medelijdenmodus of de afscheidsgesprekkenmodus schoten, dan was hij op zijn best. Nee, ik had niks meer uit te zoeken met mijn broer, maar ik mis hem nog steeds. Zo'n deepfake gesprek had hij absoluut hilarisch gevonden en eigenlijk ben ik stiekem wel benieuwd of er iemand bestaat die een gesprek tussen hem en mij zo zou kunnen "faken" dat het voor mij echt zou voelen. Kun je eigenlijk met deze vorm van therapie de humor van iemand benaderen? Ik denk het toch niet. Dat wat mijn broer zo uniek maakte kun je mijns inziens niet kopiëren.
Maar ik ben dan ook niet in diepe rouw. Ik heb geen losse eindjes en al mijn gedachten aan mijn broer (en die zijn er vaak) zijn kalm en berustend.
Toen mijn broer werd opgenomen in het hospice en ik met hem zijn intake had gedaan, stond ik dezelfde dag met mijn auto twee minuten stil, langs de kant van de weg. Niet omdat het 4 mei was, maar om de mensen die met de MH17 uit de lucht waren geschoten te herdenken. Ik huilde langs de kant van de snelweg alle verdriet om mijn broer er uit. Vanaf dat moment waren alle plechtigheden rondom de moord op de 298 inzittenden van dit vliegtuig op de een of andere manier voor altijd verbonden met de dood van mijn broer. Als je het dan over alles overspoelend verdriet hebt dan zag je dát bij veel nabestaanden van degene die in deze dodemansvlucht zaten. Het verschrikkelijk onrecht, de ontkenning vanuit Rusland, de onzekerheid rondom de identificatie, degene die je zo lief was verwoest met één druk op een knop.
Naast alle zelfspot kon mijn broer ook absoluut meelevend en empathisch zijn naar anderen. Ik hoorde hem bijna goedkeurend brommen toen ik op de vraag:
"Denkt u dat anderen die verkeren in diepe rouw baat zouden hebben bij de deepfakemethode" zonder enige twijfel een "ja" invulde
Reacties
Een reactie posten